صادرات و واردات

 

صادرات و واردات کالا

 

امروزه و با توجه به کاهش شدید ارزش پول ملی و اختلاف فاهش بین ارزش پول ملی با دیگر کشور ها شرایط مناسبی جهت صادرات محصولات و کالاها به دیگر کشورها بوجود آمده است که بازرگانان و تجار می توانند از این فرصت خوب به وجود آمده استفاده است. 

صادرات در آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی به دو دسته صادرات قطعی و صادرات موقت تقسیم گردیده است. صادرات قطعی به این معنی است که هر نوع کالایی که به جهت فروش آن صادر می شود به کشورهای خارجی و صادرات موقت به معنی ارسال کالا به کشورهای خارجی جهت به عنوان مثال شرکت در نمایشگاهی یا تعمیر آن که در نهایت برمیگرده به کشور.

 

 

مدارک لازم برای صادرات کالا

1- داشتن کارت بازرگانی معتبر به نام صادر کننده کالا

2- داشتن مجوز صدور کالا از وزارت صمت (در شرایطی که موافقت کلی از سوی وزارت صمت برای این کالا اعلام نشده باشد)

3- داشتن گواهی بهداشت و قرنطینه  کالا

4- داشتن گواهی استاندارد ( در صورت نیاز به داشتن استاندارد اجباری صادرات آن کالا )

5- گواهی انرژی اتمی ( در صورت نیاز )

6- تهیه Packing List یا صورت عدل بندی ( در صورتی که کالاها گوناگون باشند )

 

 

 

 

مراحل صادرات کالا و مدارک مورد نیاز از ایران

صادرات کالا از ایران به دیگر کشورها برای خیلی از تجار و تولید کنندگان هدف بسیار مناسبی است که علاوه برآن می تواند  بهترین راه برای افزایش درآمد ملی و تقویت تجارت بین‌المللی باشد. فرآیند صادرات شامل مراحل مختلفی است که هر یک نیازمند رعایت مقررات و تهیه مدارک خاصی است که در اینجا مختصر و فهرست وار به آنها می پردازیم

 

1- دریافت کارت بازرگانی

در اولین مرحله اقدام برای دریافت کارت بازرگانی است تا امکان صادرات کالا بصورت قانونی فراهم گردد.

اولین گام در صادرات کالا، دریافت کارت بازرگانی است. این کارت مجوزی است که به افراد حقیقی یا حقوقی اجازه می‌دهد تا به طور قانونی در حوزه صادرات و واردات فعالیت کنند.

 

 

2- انتخاب و تعیین کد تعرفه (HS Code)

کد تعرفه یا HS Code یک سیستم طبقه‌بندی بین‌المللی برای کالاها است که توسط سازمان جهانی گمرک (WCO) تعیین شده است. این کدها برای شناسایی دقیق کالاها و تعیین تعرفه‌های گمرکی استفاده می‌شوند.

 

نحوه انتخاب کد تعرفه: انتخاب صحیح کد تعرفه برای کالاهای صادراتی بسیار حائز اهمیت است زیرا این کد تأثیر مستقیم بر میزان تعرفه گمرکی و قوانین مربوط به صادرات دارد. برای تعیین کد تعرفه، می‌توانید از  مشاورین گمرکی شرکت کالا تجارت اسکان کمک بگیرید. تا ازاشتباه در انتخاب کد تعرفه ممکن است منجر به مشکلات قانونی و هزینه‌های اضافی در مراحل گمرکی پیشگیری شود.

 

3- دریافت مجوزهای لازم

براساس  نوع کالا نیازبه اخذ دریافت مجوزاز نهادهای دولتی مرتبط باشد. این مجوزها تضمین می‌کنند که کالای صادراتی شما مطابق با استانداردهای بین‌المللی و قوانین کشور مقصد است.از جمله :

مجوزهای بهداشتی و استاندارد: برای صادرات محصولات غذایی، دارویی، و کشاورزی باید از سازمان‌های مرتبط مانند سازمان غذا و دارو، سازمان استاندارد و وزارت جهاد کشاورزی مجوزهای لازم را دریافت کنید.

مجوزهای مرتبط با کالاهای خاص: برخی از کالاها مانند مواد شیمیایی، محصولات نفتی، و محصولات با فناوری پیشرفته نیاز به مجوزهای خاص از وزارتخانه‌ها یا سازمان‌های مربوطه دارند.

 

4- تهیه و تنظیم مدارک گمرکی

مدارک گمرکی از اسناد ضروری در فرآیند صادرات هستند که باید در  تهیه و تنظیم آن دقت لازم به عمل بیاید. این مدارک شامل اطلاعاتی درباره کالا، شرایط حمل و نقل، و طرفین معامله است.

  فاکتور تجاری (Commercial Invoice): این سند شامل اطلاعات دقیق در مورد کالاها، قیمت، شرایط پرداخت، و اطلاعات فروشنده و خریدار است. فاکتور تجاری باید با دقت و صحت کامل تهیه شود تا مشکلات احتمالی در مراحل بعدی جلوگیری شود.

  پکینیگ لیست  (Packing List): این سند حاوی اطلاعات مربوط به نوع و تعداد بسته‌ها، وزن خالص و وزن ناخالص، و ابعاد بسته‌ها است. لیست بسته‌بندی به گمرک کمک می‌کند تا کالاها را شناسایی و بررسی کند.

  گواهی مبدأ (Certificate of Origin): گواهی مبدأ نشان‌دهنده کشور تولیدکننده کالا است و معمولاً توسط اتاق بازرگانی صادر می‌شود. این سند برای تعیین تعرفه‌های گمرکی و استفاده از توافق‌نامه‌های تجارت آزاد بین کشورها ضروری است.

  بارنامه (Bill of Lading): بارنامه سندی است که توسط شرکت حمل و نقل صادر می‌شود و نشان‌دهنده تحویل کالا به حمل کننده و توافق برای ارسال آن به مقصد است.

 

5- اظهارنامه گمرکی

اظهارنامه گمرکی سندی است که شامل اطلاعات دقیق در مورد کالاهای صادراتی و مقصد است. این اطلاعات باید به صورت دقیق و کامل در سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی (EPL) ثبت شود.

  ثبت اظهارنامه: اظهارنامه گمرکی باید توسط صادرکننده یا نماینده قانونی صادر کننده ثبت و به گمرک ارائه شود. این اظهارنامه شامل اطلاعاتی مانند کد تعرفه، ارزش کالا، تعداد و وزن کالا، و اطلاعات مربوط به طرفین معامله است.

  بازرسی گمرکی: پس از ثبت اظهارنامه، گمرک ممکن است اقدام به بازرسی فیزیکی کالاها کند تا از مطابقت آن‌ها با مدارک ارائه شده اطمینان حاصل کند.

 

6-  پرداخت عوارض گمرکی و هزینه‌های مربوطه

پس از تأیید اظهارنامه گمرکی، هزینه های مربوط به عوارض و مالیات‌های مربوط به کالاهای صادراتی را پرداخت شود. این هزینه‌ها بسته به نوع کالا و مقصد صادرات متفاوت هستند.

  عوارض صادراتی: برخی از کالاها مشمول پرداخت عوارض صادراتی هستند که باید به گمرک پرداخت شود. میزان این عوارض بسته به نوع کالا و سیاست‌های تجاری کشور متفاوت است.

 هزینه‌های جانبی: هزینه‌های دیگری مانند هزینه خدمات گمرکی، هزینه حمل و نقل داخلی، و هزینه بیمه نیز ممکن است وجود داشته باشد که باید توسط صادرکننده پرداخت شود.

 

7-  ترخیص کالا و ارسال به مقصد

پس از پرداخت عوارض و هزینه‌ها، کالاها آماده ترخیص از گمرک و ارسال به مقصد نهایی هستند. در این مرحله، انتخاب روش مناسب حمل و نقل و بیمه بار اهمیت ویژه‌ای دارد.

انتخاب روش حمل و نقل: بسته به نوع کالا و مقصد، می‌توانید از روش‌های حمل و نقل دریایی، هوایی، زمینی، یا ترکیبی از آن‌ها استفاده کنید. هر روش مزایا و معایب خاص خود را دارد و باید با توجه به شرایط کالا و مقصد انتخاب شود.

بیمه بار: بیمه بار نقش مهمی در محافظت از کالاها در برابر خطرات احتمالی در طول مسیر دارد. انتخاب پوشش بیمه‌ای مناسب می‌تواند از بروز خسارات سنگین جلوگیری کند.

 

8- پیگیری پس از صادرات

پس از ارسال کالاها، صادرکننده باید از وضعیت تحویل کالاها به گیرنده نهایی و همچنین انجام تسویه حساب‌های مالی اطمینان حاصل کند. پیگیری این مراحل می‌تواند به کاهش مشکلات احتمالی و افزایش رضایت مشتریان کمک کند.

 

 

 

 

 

مجوزهای صادرات کالا

برای صادرات کالا از ایران، دریافت مجوزهای مختلف از نهادهای مرتبط ضروری است تا اطمینان حاصل شود که کالاهای صادر شده مطابق با مقررات داخلی و بین‌المللی هستند. این مجوزها بسته به نوع کالا، مقصد صادرات، و قوانین جاری کشور متفاوت هستند. بر اساس شرایط و بطور کلی می توان به مجوزه صادرات را به سه دسته تقسیم کرد :

 1- کالاهایی که نیاز به مجوز خاص ندارند (با رعایت ضوابط) مانند گواهی بهداشت انسانی، دامی، نباتی و ضوابط استاندارد.

2- کالاهای مشروط که صادرات آنها با کسب مجوز امکان پذیر هستند ( پس از اعلام موافقت وزارت خانه ها و سازمان های مربوط و ابلاغ آن به گمرک توسط وزارت صمتجهت صادرات)

3- کالاهای ممنوع الصدور که صادرات آنها به دلایل شرعی یا قانونی ممنون می باشند. این موضوع در دست دولت می باشد و در زمان هایی میتواند نسبت به تغییر قوانین آن اقدام نماید.

 

در این بخش به انواع مجوزهای لازم برای صاردات کالاهایی که مشروط به تصمیمات دولتی نمی شوند،  می پردازیم

 

مجوز صادرات عمومی

مجوز صادرات عمومی مجوزی است که به صادرکننده اجازه می‌دهد تا انواع کالاها را صادر کند. این مجوز توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت و با همکاری سازمان توسعه تجارت ایران صادر می‌شود.

 کالاهای مشمول: تمام کالاهایی که برای صادرات نیاز به کنترل ویژه‌ای ندارند، مشمول این مجوز هستند.

 مدارک مورد نیاز: مدارک شناسایی، کارت بازرگانی، و اطلاعات مربوط به کالاهای صادراتی از جمله مدارک لازم برای دریافت این مجوز هستند.

 

 مجوز بهداشتی

برای صادرات محصولات غذایی، دارویی، و بهداشتی، اخذ مجوز بهداشتی الزامی است. این مجوز توسط سازمان غذا و دارو یا سازمان دامپزشکی کشور صادر می‌شود.

  محصولات غذایی: محصولات غذایی صادراتی باید توسط سازمان غذا و دارو مورد بررسی و تایید قرار گیرند. این تایید شامل بررسی کیفیت و مطابقت با استانداردهای بهداشتی است.

  محصولات دارویی و بهداشتی: برای محصولات دارویی، آرایشی و بهداشتی، سازمان غذا و دارو باید مجوز لازم را صادر کند. این مجوز تضمین می‌کند که محصولات صادر شده ایمن و مطابق با استانداردهای بین‌المللی هستند.

  محصولات دامی: برای صادرات محصولات دامی مانند گوشت و فرآورده‌های آن، باید مجوز سازمان دامپزشکی دریافت شود.

 

 مجوز استاندارد

بسته به نوع کالا، ممکن است نیاز به دریافت مجوز استاندارد از سازمان ملی استاندارد ایران باشد. این مجوز نشان‌دهنده تطابق کالا با استانداردهای ملی و بین‌المللی است.

  کالاهای مشمول استاندارد اجباری: برخی کالاها مانند مصالح ساختمانی، لوازم الکتریکی، و خودروها مشمول استانداردهای اجباری هستند و باید تاییدیه استاندارد دریافت کنند.

  مدارک مورد نیاز: مدارک لازم شامل نتایج آزمایش‌های کیفی، مشخصات فنی کالا، و گواهی‌های مرتبط است.

 

مجوز قرنطینه نباتی

برای صادرات محصولات کشاورزی، دریافت مجوز قرنطینه نباتی الزامی است. این مجوز توسط سازمان حفظ نباتات صادر می‌شود و تضمین می‌کند که محصولات کشاورزی صادراتی عاری از آفات و بیماری‌های گیاهی هستند.

  محصولات مشمول: میوه‌ها، سبزیجات، بذرها، و سایر محصولات گیاهی نیاز به دریافت این مجوز دارند.

  مراحل دریافت مجوز: محصولات باید توسط کارشناسان قرنطینه بررسی و تایید شوند. در برخی موارد، نمونه‌برداری و آزمایش‌های خاص نیز ممکن است انجام شود.

 

مجوز جنگل‌بانی و منابع طبیعی

برای صادرات چوب و محصولات جنگلی، دریافت مجوز از سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور ضروری است. این مجوز به منظور حفاظت از منابع طبیعی و جلوگیری از صادرات غیرقانونی چوب صادر می‌شود.

 محصولات مشمول: چوب، محصولات چوبی، و سایر منابع طبیعی مشمول این مجوز هستند.

  مدارک مورد نیاز: مدارک مالکیت منابع، مجوز برداشت، و اطلاعات دقیق در مورد حجم و نوع محصولات از جمله مدارک لازم برای دریافت این مجوز هستند.

 

 مجوز انرژی و فرآورده‌های نفتی

 صادرات محصولات نفتی، گازی، و پتروشیمی نیازمند مجوز از وزارت نفت و شرکت‌های تابعه آن است. این مجوز به منظور کنترل و نظارت بر صادرات محصولات استراتژیک و حساس صادر می‌شود.

 محصولات مشمول: فرآورده‌های نفتی، گازی، محصولات پتروشیمی، و سایر محصولات مرتبط با انرژی.

  مراحل دریافت مجوز: فرآیند دریافت مجوز شامل بررسی کیفیت، مقدار، و تطابق با استانداردهای بین‌المللی است.

 

 مجوز مواد شیمیایی و خطرناک

برای صادرات مواد شیمیایی و خطرناک، نیاز به دریافت مجوزهای خاص از سازمان‌های مرتبط مانند سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت صنعت، معدن و تجارت است.

 محصولات مشمول: مواد شیمیایی، مواد خطرناک، و مواد اولیه صنایع شیمیایی.

   مدارک مورد نیاز: مدارک شامل اطلاعات فنی مواد، گواهی‌های ایمنی، و تاییدیه‌های مربوط به حمل و نقل ایمن مواد است.

 

مجوز تجهیزات الکترونیکی و فناوری

صادرات تجهیزات الکترونیکی و محصولات فناوری‌پایه نیازمند مجوزهای خاص از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و سازمان‌های مرتبط با تکنولوژی‌های پیشرفته است.

 محصولات مشمول: تجهیزات مخابراتی، رایانه‌ای، و سایر محصولات فناوری‌پایه.

 مدارک مورد نیاز: مشخصات فنی، گواهی‌های استاندارد، و مجوزهای مربوط به فناوری و امنیت اطلاعات.

 

مجوز تسلیحات و تجهیزات نظامی

صادرات تسلیحات، تجهیزات نظامی، و کالاهای دو منظوره (که قابلیت استفاده نظامی و غیرنظامی دارند) نیازمند مجوزهای خاص از وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و سایر نهادهای امنیتی است.

 محصولات مشمول: تسلیحات، تجهیزات نظامی، و فناوری‌های دو منظوره.

 مراحل دریافت مجوز: این مجوزها پس از بررسی‌های دقیق امنیتی و سیاسی صادر می‌شوند و مستلزم تطابق با قوانین بین‌المللی و توافق‌نامه‌های بین‌المللی است.

 

مجوز فرهنگی و هنری

صادرات آثار فرهنگی و هنری مانند کتب، آثار هنری، و فیلم‌ها نیازمند مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر نهادهای فرهنگی مرتبط است.

 محصولات مشمول: کتاب‌ها، فیلم‌ها، آثار هنری، و محصولات فرهنگی.

  مدارک مورد نیاز: مدارک شامل تاییدیه‌های فرهنگی، گواهی‌های مالکیت معنوی، و مجوزهای انتشار و توزیع.

 

 

 

گواهی‌های صادرات کالا

 

گواهی بهداشت صادرات

طبق ماده ۱۸ آیین نامه اجرایی گمرک تمامی محصولات نباتی جهت صادرات باید توسط کارشناسان قرنطینه معاینه و در صورت تایید سلامت کالا یا محصول، گواهی بهداشت آن جهت صادرات صادر گردد.

 

 

گواهی استاندارد صادرات

کالاهایی که جهت صادرات نیاز به داشتن استاندارد اجباری باشند، می بایست نسبت به اخذ این گواهی از موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران اقدام نمایند و بعد از اخذ آن، آن را به گمرک جهت صادرات کالا ارائه نمایند.

 

گواهی انرژی اتمی صادرات

کالاهای صادراتی که شامل مواد غذایی یا انواع قراضه‌های فلزات و … باشند، اخذ و ارائه گواهی سازمان انرژی اتمی کشور برای آن کالا جهت صادرات ضروری می باشد.

 

پکینگ لیست (صورت عدل بندی)

در مواردی که کالاهای صادراتی دارای بیش از یک جعبه یا بسته و محتویات بسته‌ها گوناگون باشند، نیازمند داشتن یک لیست کامل به صورت فهرست از محتویات هر جعبه یا بسته را مشخص نماید جهت صادرات دارند.

 

سایر اسناد مورد نیاز برای صادرات

برخی از اسناد هم هستند که برای ارائه به گمرک ایران الزامی نیستند ولی این امکان وجود دارد که در کشور مقصد درخواست جهت واردات به آن کشور مورد درخواست واقع گردند.

 

گواهی مبدا

 اتاق‌های بازرگانی صنایع و معادن جایی است که مراجعه کننده با در دست داشتن فتوکپی اظهارنامه گمرکی و بارنامه کالا برای دریافت گواهی مبدا به آنجا مراجعه می کند.

 

کارانه تیر

 برای عبور و مرور کالاها بوسیله کامیون ها از کشورهای عضو، بدون بازرسی دقیق و بدون تامین و دریافت حقوق و عوارض گمرکی، این دفترچه صادر می‌شود .

 

 سیاهه خرید (Invoice)

Invoice یا فاکتور صورتحسابی می باشد که در آن تمامی جزییات خرید کالا از قبیل نام کالا، نام فروشنده و خریدار، تعداد یا وزن کالا، قیمت واحد کالا، قیمت کل و .. ذکر می گردد.

 

 بارنامه حمل کالا

سند اصلی انتقال مالکیت کالا از فروشنده به خریدار بارنامه است که دارای انواع بارنامه زمینی، بارنامه ریلی، بارنامه هوایی، بارنامه دریایی و بارنامه سراسری می باشد.

 

 گواهی بازرسی

این سند توسط یکی از شرکت های بازرسی بین المللی صدور می شود و تاییدیه است بر اینکه کالای ثبت سفارش شده با کالای حمل شونده یکی می باشد.

 

مراحل صادرات کالا

۱- بازاریابی کالا یا محصول
۲- کسب مجوز صاردات کالا
۳- تعیین قیمت های صادراتی توسط کمیسیون نرخ گذاری
۴- صدور پروفرما
۵- تهیه، تدار ک و بسته بندی کالا
۶- دریافت گواهی بازرسی کالا
۷- صدور فاکتور و اخذ گواهی مبدا کالا
۸- عقد قرارداد حمل و بیمه کالا
۹- اظهار کالا به گمرک
۱۰- ارسال کالا
۱۱- دریافت واریز نامه یا گواهی صدور

 

 

 

 

 

 

 

مقاله های بیشتر

​

​